سال‌هاست که نظام آموزش و پرورش ایران با انتقادات جدی در مورد کارآمدی مواجه است و این ضعف‌ها غیرقابل انکار هستند. در واکنش به این نقدها، الگویی با عنوان “مدرسه تراز سند تحول بنیادین” مطرح شده است. این الگو، که در قالب یک چارچوب مفهومی چهاربعدی (مدیریت، برنامه درسی، کنشگران و محیط تربیتی) طراحی شده، با هدف تبدیل سند تحول بنیادین به یک برنامه عملیاتی نظام‌مند در سطح مدرسه است.

علیرضا کمرئی، مشاور وزیر آموزش و پرورش در کیفیت‌بخشی به مدارس دولتی، در توضیح این الگو گفت که هدف آن برطرف کردن کاستی‌های جدی در کارایی درونی (مانند نرخ مردودی و بازماندگی از تحصیل) و کارایی بیرونی (مانند موفقیت فارغ‌التحصیلان در بازار کار) مدارس است. او با اشاره به نتایج نامطلوب ایران در آزمون‌های جهانی مانند تیمز و پرلز، تأکید کرد که مدارس کنونی انتظارات جامعه، حاکمیت و خانواده‌ها را برآورده نمی‌کنند.

کمرئی در مورد تفاوت این الگو با طرح تعالی گفت که در حالی که طرح تعالی بر ارزیابی عملکرد فعلی مدارس تمرکز داشت، الگوی مدرسه تراز از طریق برنامه‌ریزی راهبردی به دنبال تعیین مسیر آینده و ایجاد تحول در مدارس است. این برنامه‌ریزی با تحلیل عمیق وضعیت مدرسه، شناسایی مسائل کلیدی و مشارکت دادن ذینفعان (دانش‌آموزان، والدین، معلمان) در فرآیند تصمیم‌گیری صورت می‌گیرد.

اجرای عملیاتی این الگو در سال‌های اخیر آغاز شده و قرار است در سه سال، تمامی مدارس تحت پوشش قرار گیرند. تاکنون آموزش راهبران و مدیران در برخی استان‌ها شروع شده است. چالش‌های اصلی در این مسیر شامل نیاز به آموزش عمیق‌تر، غلبه گفتمان معیشت بر گفتمان تحول و ضعف در اقناع درون‌سازمانی برای تغییر است.

با این وجود، کمرئی تأکید کرد که تحول یک فرآیند تدریجی و پیوسته است و الگوی مدرسه تراز با پشتیبانی از مدیریت راهبردی، به دنبال ایجاد مدارسی پویا، اثربخش و مسئولیت‌پذیر است که در نهایت به بهبود کیفیت آموزش و تربیت در جامعه منجر خواهد شد.