لگو: راهی نوین برای بهبود ریاضی و تفکر فضایی در کودکان

مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که برنامه‌های آموزشی مبتنی بر لگو می‌تواند به طور چشمگیری تفکر فضایی و مهارت‌های ریاضی دانش‌آموزان ابتدایی را تقویت کند. این تحقیق که روی بیش از ۵۰۰ کودک در انگلستان انجام شد، نشان داد کودکانی که به مدت شش هفته در چنین برنامه‌ای شرکت کردند، پیشرفت‌های قابل‌اندازه‌گیری در این زمینه‌ها داشتند. نکته قابل توجه این است که این برنامه توسط معلمان عادی و در ساعات معمول کلاس اجرا شد، نه توسط پژوهشگرا

پژوهشگران در دانشگاه ساری برنامه‌ای طراحی کردند که در آن کودکان دو بار در هفته، هر بار به مدت ۳۰ دقیقه، به جای حل تمرین‌های تکراری، با استفاده از راهنماهای تصویری، مدل‌های لگو می‌ساختند. معلمان نیز قبل از اجرا، آموزش‌هایی در مورد ارتباط تفکر فضایی با یادگیری ریاضی دریافت کردند و کارت‌های راهنما برای کمک به تصویرسازی ذهنی کودکان به آن‌ها داده شد.

نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که دانش‌آموزان گروه لگو، پیشرفت چشمگیری در توانایی چرخش ذهنی اشیاء نشان دادند؛ این مهارت، که بخش مهمی از تفکر فضایی است، به تصور شکل ظاهری اشیاء پس از چرخش کمک می‌کند. همچنین، عملکرد آن‌ها در آزمون‌های ریاضی، به‌ویژه در بخش هندسه و حل مسئله، بهبود یافت.

چرا تفکر فضایی مهم است؟

تفکر فضایی، اگرچه امروزه کمتر در برنامه‌های درسی ریاضی گنجانده می‌شود، اما برای کار با اشکال، نمودارها و کسرها حیاتی است. این مطالعه نشان داد که با وجود بهبود همزمان چرخش ذهنی و نمرات ریاضی، پیشرفت در ریاضی فقط به دلیل بهبود چرخش ذهنی نبود و احتمالاً سایر مهارت‌های فضایی مانند حافظه فضایی نیز نقش داشتند. پژوهشگران معتقدند نادیده گرفتن تفکر فضایی در آموزش، یک فرصت از دست رفته است، چرا که این مهارت‌ها برای موفقیت در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضی (STEM) کلیدی هستند.

مزایای عملی و کاربردی لگو

کار با لگو به طور همزمان چندین مهارت فضایی را درگیر می‌کند: کودکان قطعات را در ذهن می‌چرخانند، اشکال پیچیده را تصور می‌کنند و تصاویر ذهنی را حین ساخت حفظ می‌کنند. این تمرین‌ها مغز را به گونه‌ای آموزش می‌دهند که روش‌های سنتی ریاضی قادر به آن نیستند. نکته مهم‌تر اینکه، این برنامه نیاز به تجهیزات گران‌قیمت نداشت؛ تنها به قطعات لگو، راهنمایی معلم و زمان کافی برای ساخت نیاز بود.

تنها زمینه‌ای که کودکان در آن پیشرفت چندانی نشان ندادند، زبان فضایی (توانایی درک و به‌کارگیری کلماتی مانند “بالا” یا “زیر”) بود که پژوهشگران آن را به عدم هماهنگی واژگان آموزشی با واژگان آزمون نهایی مرتبط می‌دانند. در نهایت، این پژوهش نشان می‌دهد که آموزش ریاضی مؤثرتر، شاید بسیار بیشتر از آنچه تصور می‌کردیم، باید “عملی و دست‌ورزی” باشد.