گروه سنی ۲-۶ سال (پیش‌دبستانی)
ویژگی‌های روانشناختی:
– درک محدود از موقعیت
– ترس از جدایی
– تفکر عینی (ربط اتفاقات به خودشان)

نحوه رفتار والدین:
 کارهایی که باید انجام داد:
1. حفظ تماس فیزیکی (بغل کردن، نوازش)
2. استفاده از جملات کوتاه و اطمینان‌بخش:
– “مامان/بابا اینجاست که ازت مراقبت کنه”
– “ما الان در جای امنی هستیم”
3. بازی‌های ساده (نقاشی با گچ، خانه‌سازی)

کارهای ممنوع:
– توضیح مفصل درباره جنگ
– تماشای اخبار حتی در پس‌زمینه
– گفتن جملاتی مثل “نترس!” (بهتر است بگویید: “می‌دونم ترسیدی، منم کنارت هستم”)

علائم هشدار:
– مکیدن انگشت پس از ترک این عادت
– چسبندگی شدید به والدین
– برگشت به رفتارهای نوزادی (مثل شب‌ادراری)

🧒 گروه سنی ۷-۱۲ سال (دبستان)
ویژگی‌های روانشناختی:
– درک نسبی از خطر
– کنجکاوی درباره جزئیات
– ترس از آسیب به خانواده

نحوه رفتار والدین:
کارهایی که باید انجام داد:
1. پاسخ‌های صادقانه اما کلی:
– “بله، الان شرایط سختیه، اما خیلی‌ها دارن کمک می‌کنن”
2. دادن حس کنترل:
– “بیا با هم نقشه پناهگاه رو تمرین کنیم”
3. فعالیت‌های خلاقانه:
– نوشتن خاطرات روزانه
– درست کردن کارت پستال برای نیروهای امداد

:x: کارهای ممنوع:
– اجازه تماشای اخبار بدون توضیح
– بحث‌های اضطراب‌آور در حضور کودک
– بی‌اهمیت جلوه دادن ترس‌هایشان

علائم هشدار:
– شکایت‌های مکرر جسمی (درد معده، سردرد)
– افت نمرات درسی
– پرخاشگری غیرعادی

🧑 گروه سنی ۱۳-۱۸ سال (نوجوانی)
ویژگی‌های روانشناختی:
– درک کامل از بحران
– نگرانی درباره آینده
– تمایل به مشارکت اجتماعی

نحوه رفتار والدین:
 کارهایی که باید انجام داد:
1. گفتگوی باز بدون قضاوت:
– “در مورد احساست درباره این شرایط بیشتر بگو”
2. مشارکت در فعالیت‌های معنادار:
– کمک در بسته‌بندی کمک‌های مردمی
– برنامه‌ریزی برای حمایت از همسالان
3. تنظیم قرارداد رسانه‌ای:
– “روزی فقط ۳۰ دقیقه اخبار ببینیم”

کارهای ممنوع:
– تحقیر نگرانی‌هایشان (“این چیزا به تو ربطی نداره”)
– اجبار به صحبت کردن
– مقایسه با دیگران (“ببین فلانی چقدر قویه”)

علائم هشدار:
– انزوا و قطع ارتباط با دوستان
– تغییرات شدید خواب و اشتها

 نکات طلایی برای همه سنین:
1. الگوی آرامش باشید:
– کودکان از واکنش‌های غیرکلامی شما (حالت چهره، تن صدا) بیشتر از کلمات یاد می‌گیرند

2. روال عادی را حفظ کنید:
– برنامه‌های ساده (ساعت خواب، وعده‌های غذایی) را ادامه دهید

3. مراقب خودتان باشید:
– والدین تنها زمانی می‌توانند از کودکان حمایت کنند که خودشان منابع روانی کافی داشته باشند

4. از متخصصان کمک بگیرید اگر:
– علائم بیش از ۴ هفته ادامه یابد
– عملکرد روزانه مختل شود
– رفتارهای خطرناک مشاهده شود

نقشه اقدام سریع:
– کودکان کوچک: بازی درمانی + تماس فیزیکی
– کودکان دبستانی: گفتگوی ساده + فعالیت‌های خلاقانه
– نوجوانان: گفتگوی باز + مشارکت معنادار