وبلاگ
تم ۱۰ ریاضی اول ابتدایی با عنوان «حیاط مدرسه» یکی از کاربردی‌ترین و جذاب‌ترین بخش‌های کتاب ریاضی کلاس اول است که مفاهیم مهمی مانند جلو و پشت، چپ و راست، بین و کنار، ترتیب اول تا پنجم، جمع با چوب‌خط، تقارن، اندازه‌گیری با چینه، و شناخت عددهای ۶ و ۷ را کاملاً عینی و قابل لمس به دانش‌آموزان آموزش می‌دهد. این تم با استفاده از یک تصویر آشنا و کودک‌پسند – یعنی حیاط مدرسه – به دانش‌آموز کمک می‌کند مفاهیم ریاضی را در محیط واقعی و روزمره تجربه کند. به همین دلیل، تم ۱۰ یکی از تم‌هایی است که در یادگیری پایه‌های اصلی ریاضی، تقویت تفکر فضایی و رشد مهارت‌های حل مسئله نقش بسیار مهمی دارد.
در این مطلب آموزشی، به‌عنوان یک معلم و تولیدکننده محتوای تخصصی پایه اول، آموزش کامل و گام‌به‌گام تم ۱۰ ریاضی اول ابتدایی را ارائه می‌کنیم. روش تدریس صفحه‌به‌صفحه (۶۵ تا ۷۰)، مثال‌های عملی، روش‌های تقویت مهارت‌های شناختی، پیشنهاد فعالیت‌های کلاسی، سناریوهای معلم‌محور، نکات مهم آموزشی، و راهکارهای ساده برای آموزش عددهای ۶ و ۷، تقارن، جمع، مقایسه و مفاهیم مکانی را به‌طور دقیق بررسی کرده‌ایم. این راهنما هم برای معلمان پایه اول و هم برای والدینی که می‌خواهند فرزندشان در درس ریاضی تقویت شود، بسیار مفید و کاربردی است. در پایان متن نیز بخش سوالات متداول و آزمون تم ۱۰ قرار داده شده است تا یادگیری دانش‌آموز کامل و ارزیابی آن ساده‌تر شود.
در این راهنما، تدریس تم 10 ریاضی پایه اول را طوری توضیح می‌دهیم که:
برای معلم پایه اول قابل اجرا باشد؛
برای سایت آموزشی از نظر سئو غنی باشد؛
برای والدین هم قابل فهم و کاربردی باشد.
۱. مفاهیم اصلی در تم ۱۰ ریاضی اول ابتدایی – حیاط مدرسه
در این تم، ما فقط با عدد سروکار نداریم. چند محور اصلی داریم:
۱-۱. مفاهیم مکانی (جهت و مکان)
جلو / پشت
چپ / راست
کنار / وسط
بین
ترتیب: اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم
👩🏫 چطور در کلاس آموزش بدهم؟
مثال ساده داخل کلاس:
پنج دانش‌آموز را در یک ردیف جلوی کلاس می‌نشانیم.
می‌پرسیم:
«کدام دانش‌آموز اول است؟»
«کدام دانش‌آموز در وسط نشسته؟»
«چه کسی پشت علی ایستاده؟»
«سمت چپ تو چه کسی نشسته؟ سمت راست تو چه کسی است؟»
بعد همین مفاهیم را روی تصویر حیاط مدرسه در کتاب پیاده می‌کنیم:
«کدام بچه جلوی صف است؟»
«چه کسی پشت سر اوست؟»
«کدام کودک بین دو دوستش ایستاده؟»
این کار باعث می‌شود دانش‌آموز جهت‌ها را فقط حفظ نکند، زندگی کند.
۱-۲. مهارت‌های رفتاری در حیاط مدرسه
این تم فقط ریاضی نیست؛ یک فرصت تربیتی هم هست.
مهارت درست خارج شدن از کلاس
مهارت وارد شدن به کلاس بدون هل دادن و شلوغ‌کاری
رعایت نوبت در صف
رفتار مناسب هنگام زنگ تفریح
👩🏫 پیشنهاد برای معلم: گفت‌وگوی کوتاه قبل از شروع ریاضی
قبل از ورود به کتاب، دو سه دقیقه با بچه‌ها گفت‌وگو کنید:
«بچه‌ها وقتی زنگ می‌خوره و می‌خواین برید حیاط، چطور از کلاس خارج می‌شین؟
یکی‌یکی؟ هل می‌دین؟ جلو می‌افتین؟ پشت هم می‌ایستین؟»
بعد این بحث را به صف ربط می‌دهیم و بعد به ترتیب اول تا پنجم.
۱-۳. نگرش‌های تم – کار گروهی و بازی
در متن کتاب آمده بود که:
۱. در کارهای علمی و گروهی، کار کردن با یک تیم مفید است؛ اما هر فرد باید به نتیجه‌ی فردی خودش هم برسد.
۲. در بازی‌های کودکانه، دانش‌آموز با مسائل ریاضی در زندگی روزمره روبه‌رو می‌شود.
ما این را چطور در محتوا و کلاس عملی کنیم؟
بچه‌ها را گروهی تقسیم می‌کنیم (۳ یا ۴ نفره).
هر گروه یک کار عددی انجام می‌دهد (مثلاً شمردن پرنده‌ها، شمردن درخت‌ها، شمردن بچه‌هایی که دست هم را گرفته‌اند).
در پایان، هم نتیجه‌ی گروهی را می‌خوانیم، هم هر دانش‌آموز روی برگه‌ی خودش عدد را می‌نویسد.
۱-۴. تم شناختی – کار گروهی در حیاط مدرسه
تم شناختی این بخش «کار گروهی» است.
🧩 پیشنهاد فعالیت:
بازی‌های گروهی مثل گرگم به هوا، لی‌لی، وسطی، طناب‌بازی، قایم‌موشک را نام ببرید.
از دانش‌آموزان بخواهید:
نام یک بازی گروهی را بگویند،
قوانینش را توضیح دهند،
بگویند اگر کسی نوبت رعایت نکند، چه می‌شود.
این فعالیت، عملاً زمینه‌ی ذهنی برای فهم مفاهیم جمع، ترتیب، شمارش و… را آماده می‌کند.
۲. تحلیل و استفاده از تصویر «حیاط مدرسه» در تم ۱۰
تصویر لوحه‌ی حیاط مدرسه قلب این تم است. خیلی مهم است که معلم روی همین تصویر وقت بگذارد.
سؤال‌هایی که می‌توانیم از روی تصویر بپرسیم:
۱. چند نفر پشت به شما هستند؟
۲. چند نفر رو به شما هستند؟
۳. چند پرنده در تصویر می‌بینی؟ چند درخت؟
۴. چند دانش‌آموز دست هم را گرفته‌اند؟
۵. فکر می‌کنی بچه‌ها دارند چه بازی‌ای انجام می‌دهند؟
۶. چه قسمت‌هایی از طبیعت در حیاط مدرسه دیده می‌شود؟ (درخت، گل، آسمان، پرنده…)
👩🏫 روش اجرا در کلاس:
کتاب‌ها باز، اما مدادها پایین!
معلم چند دقیقه فقط سؤال می‌پرسد، بچه‌ها جواب می‌دهند، ولی چیزی نمی‌نویسند.
بعد که ذهنشان گرم شد، تازه به سراغ چوب‌خط و عددنویسی می‌رویم.
✏️ مثال:
«بچه‌ها، ۴ تا پرنده در آسمان سمت چپ هست و ۳ تا سمت راست. اگر با هم جمع‌شان کنیم چند تا پرنده می‌شود؟
حالا این را با چوب‌خط روی دفترتان بکشید.»
صفحه ۶۵ تم ۱۰ ریاضی اول ابتدایی – نمایش عددهای بزرگ‌تر از ۵
اهداف صفحه ۶۵
نمایش عددهای بزرگ‌تر از ۵ با انگشتان دست
ساختن عددهای بزرگ‌تر از ۵ به صورت ترکیب ۵ و یک عدد دیگر
برقراری ارتباط بین نمایش‌های مختلف یک عدد:
انگشتان
چوب‌خط
اشیای واقعی (دکمه، چینه، لوبیا…)
سناریوی تدریس صفحه ۶۵ – قدم به قدم
مرحله ۱: آماده‌سازی
وسایل مورد نیاز:
چند دکمه، چینه، لوبیا یا سنگ‌ریزه
تخته سفید / وایت‌بورد
دستهای آماده‌ی بچه‌ها 😊
مرحله ۲: نمایش عدد با انگشتان
مثلاً عدد ۷.
👩🏫 معلم:
«بچه‌ها من می‌خوام عدد ۷ را با دست‌هام نشان بدهم، اما نه به شکل ۵ و ۲. خوب نگاه کنید.»
مثلاً معلم ۴ انگشت یک دست و ۳ انگشت دست دیگر را بالا می‌برد.
بعد:
«حالا شما هم همین شکلی عدد ۷ را با دست‌هایتان نشان بدهید.»
اینجا بچه‌ها می‌فهمند ۷ فقط یک جور نیست؛ چند جور می‌شود نشانش داد.
مرحله ۳: انتقال به اشیا (دکمه / چینه)
به هر دانش‌آموز ۷ دکمه بدهید.
بگویید: «این ۷ دکمه را مثل دستهای من در دو دسته بچین.»
یک دسته ۴تایی
یک دسته ۳تایی
حالا می‌رسیم به بخش مهم:
مرحله ۴: ساخت ترکیب ۵ + عدد دیگر
به بچه‌ها بگویید:
«حالا یکی‌یکی از دسته‌ی ۳تایی بردار و ببر روی دسته‌ی ۴تایی تا دسته‌ی ۴تایی بشود ۵تایی.»
در نهایت ترکیب می‌شود:
۵ + ۲
اینجا کودک به‌صورت عملی می‌بیند که:
۷ = ۵ + ۲
همین کار را برای عددهای ۶، ۸، ۹ هم تکرار کنید.
فعالیت مکمل با تصویر حیاط مدرسه
روی تصویر می‌گویید: «۷ تا سنگ در گوشه‌ی حیاط هستند.»
از بچه‌ها می‌خواهید ۷ سنگ را روی میز با دکمه‌ها نشان بدهند:
اول هر جور دوست دارند
بعد به شکل ۵ و ۲
سپس:
«حالا این ۷ تا را با چوب‌خط هم روی دفترت بکش. اول ۵ تا، بعد ۲ تا.»
توصیه‌های آموزشی صفحه ۶۵ برای معلم
عجله نکنید. ترکیب‌سازی عددها پایه‌ی محاسبات ذهنی است.
از بچه‌ها بخواهید خودشان کشف کنند، نه اینکه فقط شما نشان بدهید.
هر وقت زمان آزاد داشتید (آخر زنگ، قبل از زنگ)، چند عدد را با انگشتان تمرین کنید.
بازی بسازید:
شما یک عدد می‌گویید،
بچه‌ها باید آن را به شکل ۵ + … با انگشتان نشان دهند.
صفحه ۶۶ تم ۱۰ – جمع با چوب‌خط و اندازه‌گیری با چینه
اهداف صفحه ۶۶
درک مفهوم جمع دو عدد و نوشتن حاصل جمع با چوب‌خط
اندازه‌گیری طول با واحدهای غیر استاندارد (مثل چینه)
آماده‌سازی ذهن برای درک عددهای بزرگ‌تر از ۵ به صورت ترکیب ۵ و یک عدد دیگر
روش تدریس صفحه ۶۶ – جمع و طول
بخش اول: جمع با اشیا
۱. روی میز یک طرف ۳ لوبیا، طرف دیگر ۲ لوبیا بگذارید.
۲. از بچه‌ها بپرسید:
«اگر این‌ها را کنار هم بگذاریم چند تا لوبیا داریم؟»
۳. اجازه بدهید خودشان بشمارند.
۴. بعد روی تخته به صورت چوب‌خط بکشید:
||| + || = |||||
و بچه‌ها عدد ۵ را می‌نویسند.
بخش دوم: اندازه‌گیری طول با چینه
دو مداد با طول‌های مختلف بیاورید.
طول هر مداد را با چینه اندازه بگیرید:
«این مداد با ۴ تا چینه اندازه‌گیری شد، آن یکی با ۶ تا. کدام مداد بلندتر است؟»
بچه‌ها با مقایسه تعداد چینه‌ها، طول را بهتر درک می‌کنند.
استفاده از تصویر حیاط مدرسه در جمع
سؤال نمونه:
«در سمت چپ تصویر ۳ پرنده هست، در سمت راست ۲ تا. اگر همه‌ی پرنده‌ها در یک طرف جمع شوند، چند پرنده می‌بینیم؟
این را با چوب‌خط روی دفترت نشان بده.»
این نوع سؤال‌ها باعث می‌شود جمع در ذهن بچه‌ها به یک چیز واقعی تبدیل شود، نه فقط عدد روی کاغذ.
توصیه‌های آموزشی صفحه ۶۶
بعد از هر جمع با چوب‌خط، همان جمع را یک بار با انگشتان هم انجام دهید.
به بچه بگویید:
«چند تا داشتی؟ چند تا اضافه شد؟ چند تا شدند؟»
در اندازه‌گیری طول، همیشه از یک نوع چینه استفاده کنید تا مفهوم «واحد یکسان» جا بیفتد.
صفحه ۶۷ تم ۱۰ – عدد ۶ و ترکیب ۵ و ۱
اهداف صفحه ۶۷
شناخت کامل عدد ۶
نوشتن درست نماد عدد ۶
شناخت نمایش‌های مختلف عدد ۶ و دیدن آن به صورت ۵ + ۱
روش تدریس صفحه ۶۷
مرحله ۱: نمایش با انگشتان
معلم ۵ انگشت یک دست و ۱ انگشت دست دیگر را بالا می‌برد.
«بچه‌ها، من چند تا انگشت نشان دادم؟
اول بشمارید، بعد بگویید: ۵ و ۱ تا.»
دانش‌آموز باید بفهمد:
۶ = ۵ + ۱
بعد می‌گوییم:
«حالا عدد ۶ را فقط با یک دست هم نشان بده، هر جور دوست داری.»
بعضی‌ها ۳+۳ نشان می‌دهند، بعضی‌ها ۴+۲، ولی در نهایت دوباره به ترکیب ۵+۱ برگردانید.
مرحله ۲: رنگ کردن مربع‌ها
در کتاب، ۶ مربع وجود دارد که باید به ترکیب‌های مختلف رنگ شوند.
معلم توضیح می‌دهد:
اینجا ۵ تا مربع را آبی کن، ۱ مربع را سبز.
در حالت بعد ۴ تا آبی، ۲ تا سبز.
و…
هدف این است که دانش‌آموز چندین شکل مختلف ۶ را ببیند ولی در ذهنش همیشه ترکیب ۵+۱ پررنگ بماند.
مرحله ۳: ارتباط با تصویر حیاط مدرسه
«در تصویر چند دانش‌آموز صورتشان دیده می‌شود؟
چند نفر در صف اول هستند؟
اگر ۵ نفر در صف اول باشند و ۱ نفر در کنار آن‌ها بازی کند، همه‌شان با هم چند نفر می‌شوند؟»
توصیه‌های آموزشی صفحه ۶۷
از بچه‌ها بخواهید در خانه اشیای ۶تایی پیدا کنند:
۶ قاشق
۶ خودکار
۶ دکمه روی لباس
تا وقتی عدد ۶ را خوب یاد نگرفته‌اند، از نمادهای دیگر (مثل شش فارسی واژگانی) کمتر استفاده کنید.
موقع رنگ‌کردن مربع‌ها، حتماً چند بار بپرسید:
«اینجا چند تا مربع آبی است؟ چند تا سبز؟
یعنی ۱+۵، نتیجه چند می‌شود؟»
صفحه ۶۸ تم ۱۰ – تقارن و مربع شگفت‌انگیز ۶
اهداف صفحه ۶۸
درک مفهوم تقارن
توانایی تشخیص شکل‌های متقارن
رنگ کردن و کامل کردن شکل‌های متقارن
استفاده از خط‌کش برای کشیدن خط تقارن
تکمیل مربع شگفت‌انگیز ۶
روش تدریس تقارن – کلاس اولی و ساده
مرحله ۱: کاغذ تا شده
یک کاغذ را از وسط تا کنید.
از بچه‌ها بخواهید همان کار را انجام دهند.
به آن‌ها بگویید:
«حالا اگر روی این نیمه شکل قلب بکشیم، وقتی کاغذ را تا کنیم و فشار بدهیم، روی نیمه‌ی دیگر هم قلب می‌افتد. این یعنی دو طرف شکل مثل هم‌اند. به این می‌گوییم تقارن.»
مرحله ۲: تقارن در بدن و طبیعت
سؤال‌هایی مثل:
«اگر بدنمان را از وسط نصف کنیم، چشم‌ها دو طرف یکسان‌اند یا نه؟»
«گوش‌ها، دست‌ها، پاها… متقارن‌اند؟»
«در طبیعت چه چیزهایی متقارن است؟ یک پروانه، برگ، گل…»
مرحله ۳: بازگشت به تصویر حیاط مدرسه
«در تصویر حیاط، اگر از وسط حیاط یک خط فرضی بکشیم، آیا چیزی هست که دو طرفش مثل هم باشد؟
مثلاً پنجره‌ها، نرده‌ها، درخت‌ها…»
مرحله ۴: اجرای فعالیت صفحه ۶۸ کتاب
با خط‌کش خطی روی شکل‌های کتاب بکشند که شکل را به دو نیمه‌ی مساوی تقسیم کند.
دو نیمه را با رنگ یکسان رنگ کنند.
مربع‌های رنگی را طوری کامل کنند که اگر کاغذ تا شود، مربع‌های رنگی روی هم بیفتند.
مربع شگفت‌انگیز ۶
در این قسمت، دانش‌آموز در یک مربع شطرنجی باید عددهای ۱ تا ۶ را طوری قرار دهد که در هر مستطیل ۲×۳، همه‌ی عددها حضور داشته باشند.
👩🏫 نقش معلم:
بیشتر به عنوان راهنما و سؤال‌پرس عمل کند، نه حل‌کننده‌ی مستقیم.
اگر دانش‌آموز راه‌حلی گفت، از بقیه بخواهد بررسی کنند:
«آیا در این مستطیل همه‌ی عددهای ۱ تا ۶ هست یا نه؟»
صفحه ۶۹ تم ۱۰ – عدد ۷ و ترکیب ۵ و ۲
اهداف صفحه ۶۹
شناخت کامل عدد ۷
نوشتن صحیح نماد عدد ۷
درک ترکیب ۷ به صورت ۵ + ۲
روش تدریس صفحه ۶۹
مرحله ۱: نمایش عدد ۷ با دست‌ها
از دانش‌آموز بخواهید عدد ۷ را به چند شکل مختلف با انگشتان نشان دهد:
۵ و ۲
۴ و ۳
۳ و ۴
سپس تأکید کنید:
«در ریاضی، ما دوست داریم ۷ را زیاد به صورت ۵ و ۲ ببینیم. چون بعداً در جمع و تفریق کمک‌مان می‌کند.»
مرحله ۲: استفاده از چینه / عدس / دکمه
۷ چینه به بچه‌ها بدهید.
بگویید:
«حالا این‌ها را به شکل‌های مختلف بچین؛ مثلاً ۳ و ۴، ۱ و ۶، ۲ و ۵…
اما در نهایت آن را به صورت ۵ و ۲ هم درست کن.»
مرحله ۳: فعالیت روی تصویر حیاط مدرسه
«یک خط بکش که بچه‌های در حال بازی را به دو گروه تقسیم کند؛ یک گروه ۵تایی، یک گروه ۲تایی.
حالا با رنگ کردن لباس‌ها ترکیب ۵ و ۲ را نشان بده.»
مرحله ۴: رنگ‌آمیزی کتاب
در صفحه ۶۹، بچه‌ها باید شکل‌ها را طوری رنگ کنند که ترکیب‌های مختلف عدد ۷ را نشان دهد.
معلم در حین رنگ‌آمیزی مرتب می‌پرسد:
«اینجا چند تا گردی سبز است؟ چند تا آبی؟
یعنی ۵ و ۲ شد؟
پس ۵+۲ یعنی چند؟»
توصیه‌های آموزشی صفحه ۶۹
همیشه در فعالیت‌ها ۷ را به صورت ۵ و ۲ پررنگ کنید.
به جهت حرکت قلم در نوشتن عدد ۷ دقت کنید (از بالا به پایین، سپس خط افقی).
از آن‌ها بخواهید در خانه درباره‌ی داستان «هفت کوتوله» فکر کنند و ۷ شخصیت را نقاشی کنند.
با دو رنگ چینه ۷ مربع را رنگ کنند و همه‌ی ترکیب‌های ممکن را پیدا کنند.
صفحه ۷۰ تم ۱۰ – مقایسه‌ی بیشتر و کمتر، و ادامه‌ی الگو
اهداف صفحه ۷۰
نوشتن عدد اصلی یک مجموعه با شمارش
تمرین نوشتن عددهای تا ۷
درک مفهوم بیشتر و کمتر بدون نماد
تشخیص دسته‌ی پرجمعیت‌تر یا کم‌جمعیت‌تر
استفاده از خط‌کش برای ادامه‌ی یک الگوی هندسی
روش تدریس صفحه ۷۰ – مفهوم بیشتر و کمتر
مرحله ۱: استفاده از اشیا روی میز
یک دسته ۶تایی عدس
یک دسته ۵تایی لوبیا
پرسش:
«عدس‌ها بیشترند یا لوبیاها؟
چرا؟ با شمردن نشان بده.»
بعد:
«اگر یک دانه از عدس‌ها را برداریم، الان با لوبیاها برابر می‌شوند یا نه؟»
این نوع پرسش باعث می‌شود کودک به زبان خودش توضیح بدهد؛ این بسیار مهم است.
مرحله ۲: برگشت به تصویر حیاط مدرسه
سؤال‌ها:
«تعداد بچه‌هایی که صورتشان دیده می‌شود بیشتر است یا بچه‌هایی که پشت‌شان به ماست؟»
«پرنده‌های سمت چپ بیشتر است یا سمت راست؟»
«درخت‌ها بیشترند یا بچه‌هایی که دست هم را گرفته‌اند؟»
بچه‌ها عدد می‌گویند، بعد معلم روی تخته جدول می‌کشد و مقایسه می‌کند.
مرحله ۳: نوشتن عدد و رنگ کردن شکل‌ها
در کتاب:
کنار هر دسته شکل، بچه باید عدد مربوطه را بنویسد.
بعد دستهای را که تعدادش بیشتر است رنگ کند.
توصیه‌های آموزشی صفحه ۷۰
این اولین بار است که مفهوم «بیشتر / کمتر» این‌قدر واضح مطرح می‌شود؛
حتماً از اشیای واقعی (قاشق، مداد، پاک‌کن) استفاده کنید.تمرین خانگی:
«تعداد جوراب‌های خودت را با تعداد جوراب‌های خواهرت/برادرت مقایسه کن.»
«ببین در خانه، تعداد بشقاب‌ها بیشتر است یا لیوان‌ها.»
روی رابطه‌ی متقابل تأکید کنید:
«اگر ۴ تا از ۳ تا بیشتر است، پس ۳ تا از ۴ تا کمتر است.»
می‌توانید این مفهوم را با فارسی هم ترکیب کنید:
تعداد کلمات ۳ حرفی
تعداد نام‌های ۴ حرفی دختر و پسر در کلاس و مقایسه‌ی آن‌ها.
جمع‌بندی آموزشی تم ۱۰ ریاضی اول ابتدایی – حیاط مدرسه
در تم ۱۰، دانش‌آموز:
موقعیت و جهت را با مثال‌های واقعی (جلوی صف، پشت سر، چپ، راست، بین دوستان) می‌آموزد.
با عددهای بزرگ‌تر از ۵ به شکل ترکیب ۵ و عدد دیگر (۵+۱، ۵+۲، ۵+۳…) آشنا می‌شود.
مفهوم جمع را با چوب‌خط، انگشتان و چینه تجربه می‌کند.
با تقارن در کاغذ، بدن، طبیعت و اشکال آشنا می‌شود.
عدد ۶ و ۷ را عمیق و کاربردی می‌شناسد.
تفاوت بیشتر و کمتر را به شکل کاملاً ملموس در زندگی روزمره‌اش می‌فهمد.
هم‌زمان مهارت‌های کار گروهی، صف، رعایت نوبت، رعایت قوانین حیاط مدرسه را تمرین می‌کند.
این متن را می‌توانی مستقیم در سایت با عنوان‌هایی مثل:
«تدریس تم ۱۰ ریاضی اول ابتدایی – حیاط مدرسه (راهنمای کامل معلم)»
«آموزش عددهای ۶ و ۷، تقارن و مقایسه در تم ۱۰ ریاضی اول دبستان»
سوالات متداول (FAQ) تم ۱۰ ریاضی اول ابتدایی – حیاط مدرسه
۱. هدف اصلی تم ۱۰ ریاضی اول دبستان چیست؟
هدف اصلی این تم، آموزش مفاهیم مکانی (چپ، راست، جلو، پشت، بین)، ترکیب‌سازی عددهای بزرگ‌تر از ۵، جمع با چوب‌خط، شناخت عددهای ۶ و ۷، آموزش تقارن و مقایسه‌ی بیشتر و کمتر است. همچنین رفتارهای صحیح در حیاط مدرسه و کار گروهی تقویت می‌شود.
۲. چرا در این تم تأکید زیادی روی ترکیب ۵ و یک عدد دیگر وجود دارد؟
زیرا ترکیب‌سازی پایه‌ی محاسبات ذهنی است. دانش‌آموز اگر یاد بگیرد اعداد بزرگ‌تر از ۵ را به شکل «۵ + یک عدد» ببیند، در جمع، تفریق و حتی در پایه‌های بالاتر عملکرد بسیار بهتری خواهد داشت.
۳. بهترین روش آموزش عددهای ۶ و ۷ چیست؟
استفاده از انگشت‌ها، دکمه، چینه و چوب‌خط. ابتدا دانش‌آموز باید نمایش‌های مختلف عدد را تجربه کند، سپس آن را به ترکیب اصلی (۵+۱ و ۵+۲) برساند.
۴. تقارن در پایه اول چطور آموزش داده می‌شود؟
با تا کردن کاغذ، کشیدن خط تقارن با خط‌کش، رنگ‌کردن دو نیمه‌ی یک شکل و پیدا کردن اشیای متقارن در تصویر حیاط مدرسه. مثال‌های واقعی مانند پروانه، برگ درخت و صورت انسان بسیار کمک‌کننده‌اند.
۵. مفهوم بیشتر و کمتر را چطور آموزش دهیم؟
با استفاده از اشیای ملموس (لوبیا، عدس، مداد، پاک‌کن) و سپس انتقال آن به تصویر کتاب و چوب‌خط. کودک باید خودش توضیح دهد «کدام بیشتر است و چرا».
۶. آیا والدین هم می‌توانند این تم را در خانه تمرین کنند؟
بله. با تمرین‌هایی مثل شمارش قاشق‌ها، مقایسه تعداد لباس‌ها، پیدا کردن اشیای ۶تایی یا ۷تایی و تا کردن کاغذ برای تقارن، کودک در خانه هم تقویت می‌شود.
آزمون تم ۱۰ ریاضی اول ابتدایی – حیاط مدرسه
(برای استفاده در کلاس، تکلیف خانه یا آزمون آنلاین)
بخش اول: مفاهیم مکانی و جهت‌ها
۱. علی جلوی صف ایستاده است، سارا پشت سر اوست.
چه کسی جلوتر است؟
۲. اگر رضا بین امیر و نیما ایستاده باشد،
رضا کجای صف قرار دارد؟
۳. در تصویر کتاب، اولین دانش‌آموز سمت چپ را نشان بده.
او در کدام سمت ایستاده است؟
۴. یک شکل وسط کلاس بکش.
دو شکل کنار آن بکش.
بخش دوم: عددهای ۶ و ۷
۵. عدد ۶ را با انگشتان دست نشان بده.
دو شکل مختلف بکش.
۶. عدد ۶ را به صورت ترکیب ۵ و ۱ نشان بده:
با چوب‌خط
با چینه
۷. عدد ۷ را با دو رنگ چینه بساز.
دو ترکیب مختلف برای ۷ بنویس.
۸. در تصویر کتاب، ۵ کودک در حال بازی هستند و ۲ کودک به آن‌ها اضافه می‌شوند.
الان چند کودک داریم؟
بخش سوم: جمع و چوب‌خط
۹. حاصل جمع زیر را با چوب‌خط نشان بده و عدد را بنویس:
۳ + ۲
۴ + ۳
۵ + ۱
۱۰. ۴ پرنده در سمت چپ تصویر هستند و ۲ پرنده از سمت راست پرواز می‌کنند.
مجموع پرنده‌ها چند تا می‌شود؟
بخش چهارم: تقارن
۱۱. یک قلب روی نصف کاغذ بکش و کاغذ را تا کن.
آیا دو طرف شکل روی هم افتاد؟
۱۲. از شکل‌های زیر، هر کدام که متقارن است علامت بزن:
– پروانه
– فنجان
– برگ
– عدد ۷
۱۳. نصف یک مربع را بکش.
نیمه‌ی دیگر را طوری کامل کن که شکل متقارن شود.
بخش پنجم: بیشتر و کمتر
۱۴. ۶ عدس و ۴ لوبیا روی میز است.
کدام بیشتر است؟ چطور فهمیدی؟
۱۵. تعداد پرنده‌های سمت چپ تصویر ۳ تاست و سمت راست ۵ تا.
کدام سمت بیشتر است؟
