کاهش موفقیت تحصیلی به تضعیف عزت‌نفس، افزایش اضطراب، و شکل‌گیری احساس بی‌کفایتی در نوجوانان می‌انجامد. نوجوانی که احساس کند در مدرسه ناکام است، اعتمادش به نظام اجتماعی متزلزل شده و احتمال کناره‌گیری‌اش از مشارکت‌های سازنده افزایش می‌یابد.

 عباس فرجی، کارشناس آموزش و پرورش در یادداشتی درباره افت تحصیلی دانش آموزان نوشت: در سال‌هایی نه‌چندان دور، مدارس ایران با همه کاستی‌هایشان، هنوز به‌عنوان یکی از جدی‌ترین مسیرهای ارتقاء اجتماعی شناخته می‌شدند. اما اکنون آمارها حکایت از روندی نگران‌کننده دارند؛ روندی که نه‌فقط در کیفیت آموزشی، بلکه در آینده ذهنی و روانی نسلی از جوانان ایرانی تأثیرگذار است.

کاهش چشمگیر معدل دانش‌آموزان در دهه گذشته، به‌ویژه در رشته‌هایی چون ریاضی، به‌وضوح نشان می‌دهد که نظام آموزشی ما با بحران‌هایی فراتر از تغییرات محتوایی روبه‌رو است؛ بحرانی ساختاری، که اگر مهار نشود، می‌تواند زنجیره‌ای از پیامدهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و روانشناختی را برای جامعه ایران به دنبال داشته باشد.

بر اساس آمار رسمی وزارت آموزش و پرورش، معدل دانش‌آموزان رشته تجربی از 13.1 در سال 1393 به 11.2 در سال 1403 کاهش یافته که نشان از افتی معادل 14 درصد دارد.