تماشای تلویزیون برای کودکان می‌تواند اثرات منفی متعددی داشته باشد. اولین اثرات منفی این است که زمان زیادی را از فعالیت‌های فیزیکی و فعالیت‌های خلاقانه می‌گیرد. وقتی که کودکان بیش از حد تلویزیون تماشا می‌کنند، فرصت کمتری برای بازی خارج از منزل، تعامل با دیگر کودکان، و تجربه فعالیت‌های خلاقانه مانند نقاشی، ساخت و ساز، و خواندن دارند. این ممکن است منجر به کاهش توانایی‌های اجتماعی و خلاقیت در آن‌ها شود.

در ادامه، تماشای تلویزیون ممکن است به تنهایی و افزایش اضطراب کودکان منجر شود. بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی، به‌ویژه آن‌هایی که محتوای ترسناک یا تنش‌زا دارند، می‌توانند بر روی روان و روحیه کودکان تأثیر منفی بگذارند و باعث تولید اضطراب و وحشت در آن‌ها شوند.

همچنین، استفاده بیش از حد از تلویزیون می‌تواند بر روی سلامت فیزیکی کودکان نیز تأثیرگذار باشد. نشستن طولانی مدت در جلوی تلویزیون می‌تواند منجر به کاهش فعالیت‌های بدنی و افزایش احتمال چاقی و مشکلات سلامتی مرتبط با آن شود. بنابراین، مدیریت مصرف تلویزیون و ارائه فرصت‌هایی برای فعالیت‌های سلامتی و خلاقانه، از جمله راهکارهای مهم در کاهش اثرات منفی تماشای تلویزیون برای کودکان می‌باشد.

تماشای تلویزیون، چه به صورت برنامه‌های آموزشی و چه سرگرم‌کننده، می‌تواند اثرات منفی متعددی بر کودکان داشته باشد. برخی از این اثرات عبارتند از:

کاهش فعالیت بدنی: تماشای تلویزیون به طور منفعلانه انجام می‌شود و باعث کم تحرکی و چاقی در کودکان می‌شود.

مشکلات خواب: نور آبی صفحه نمایش می‌تواند به هورمون خواب (ملاتونین) آسیب برساند و باعث مشکلات خواب در کودکان شود.

کاهش مهارت‌های اجتماعی: تماشای تلویزیون جایگزین تعاملات اجتماعی و بازی‌های خلاقانه می‌شود و در نتیجه مهارت‌های اجتماعی کودکان را ضعیف می‌کند.

کاهش تمرکز و یادگیری: تماشای بیش از حد تلویزیون تمرکز و قدرت یادگیری کودکان را به خصوص در سنین پایین تحت تاثیر قرار می‌دهد.

محتوای نامناسب: صحنه‌های خشونت‌آمیز، جنسی و نامناسب در برخی برنامه‌ها می‌تواند بر سلامت روان و رفتار کودکان تاثیر منفی بگذارد.

تبلیغات: کودکان به طور کامل قادر به تشخیص تبلیغات از محتوای واقعی نیستند و ممکن است در معرض پیام‌های نامناسب و گمراه‌کننده قرار بگیرند.

اعتیاد به تلویزیون: تماشای بیش از حد تلویزیون می‌تواند به اعتیاد تبدیل شود و مانع از انجام فعالیت‌های مفید و ضروری در زندگی کودک شود.

مشکلات بینایی: تماشای تلویزیون از فاصله نزدیک می‌تواند به سلامت چشم و بینایی کودکان آسیب برساند.

کاهش خلاقیت: تماشای تلویزیون جایگزین تفکر خلاق و بازی‌های فکری می‌شود و در نتیجه خلاقیت کودکان را کاهش می‌دهد.

تأخیر در رشد زبانی: تماشای تلویزیون به خصوص در سنین پایین می‌تواند در رشد زبانی کودکان تأخیر ایجاد کند.

نکاتی برای کاهش اثرات منفی تماشای تلویزیون:

• محدود کردن زمان تماشای تلویزیون: حداکثر زمان تماشای تلویزیون برای کودکان زیر دو سال صفر و برای کودکان دو تا پنج سال یک ساعت در روز است.
• انتخاب برنامه‌های مناسب: برنامه‌های آموزشی و مناسب سن کودک را انتخاب کنید.
• تماشای تلویزیون همراه با کودک: در کنار کودک بنشینید و درباره محتوای برنامه با او صحبت کنید.
• فعالیت‌های جایگزین: فعالیت‌های مفید و سرگرم‌کننده‌ای مانند بازی، مطالعه و ورزش را برای کودک فراهم کنید.
• ایجاد قوانین: قوانین مشخصی برای تماشای تلویزیون در خانه تعیین کنید.
• استفاده از ابزارهای کنترل: از ابزارهای کنترل والدین برای محدود کردن محتوای نامناسب استفاده کنید.

به یاد داشته باشید که تماشای تلویزیون می‌تواند در صورت استفاده صحیح، فواید آموزشی و سرگرم‌کننده‌ای نیز برای کودکان داشته باشد. اما تماشای بیش از حد و بدون نظارت می‌تواند اثرات منفی متعددی بر سلامت جسمی و روانی کودکان داشته باشد.

منابع:

• مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران: [[نشانی وب نامعتبر برداشته شد]]([نشانی وب نامعتبر برداشته شد])

• سایت نمناک
•  
•  
•  

• کتاب “تربیت کودک” نوشته دکتر هلاکویی

• مقاله “اثرات تماشای تلویزیون بر کودکان” در سایت انجمن روانشناسی ایران
• مطالعات و تحقیقات علمی در زمینه اثرات تماشای تلویزیون بر کودکان