وبلاگ
آموزش نشانه ب همراه با داستان
داستان ب کوچولو
ب کوچولو نقطهاش را دوست نداشت. راه که میرفت، گیر میکرد به نقطهاش و میافتاد زمین. یک روز رفت پیش قیچی و گفت :” چین و چین و چین … نقطه را بچین!” قیچی، نقطه را چید. ب، بی نقطه شد. راحت و خوشحال دوید و رفت به مدرسه. نشست روی تخته سیاه و گفت: “سلام!” تخته سیاه گفت: “تو دیگه کی هستی؟ تو هیچی نیستی!” ب بی نقطه، ناراحت شد. رفت و نشست روی دفتر مشق. دفتر گفت: “ تو دیگه کی هستی؟ تو هیچی نیستی!” ب بی نقطه، خیلی ناراحت شد. داد زد : “ من ب هستم!” پاک کن گفت: “ نه، تو اشتباهی هستی!” و خواست که پاکش کند. ب بینقطه، ترسید. داد زد: “کمک، کمک!…” مداد سیاه آمد به کمکش . زود یک نقطه برایش گذاشت . ب شد مثل اولش . از خوشحالی داد زد: “ حالا دیدید؟… من ب هستم!… من ب هستم!” پاک کن نگاهش کرد و گفت: “ ببخشید… مثل این که من اشتباهی آمدم!” و راهش را کج کرد و رفت.
شعر آموزش نشانه ی بـ ب (بخش اول)
قطره قطره باران از ابرای اسمان میریزه دونه دونه محکم رو سقف خونه
لیوان پر از آب شده به رنگ آبی شده
شاعر: سمیه روحی
شعر آموزش نشانه ی بـ ب (بخش دوم)
اسمت چیه؟(آ) هستی نه نه نه (ب) هستم من (ب) آخر هستم شبیه قایق هستم نقطه ای خیلی کوچک زیر پایم گذاشتم در کلمات بسیار آخرین حرف من هستم مثل آب مثل تاب آخرین حرف آداب حالا بگو چه هستم ؟ ب ب بدون هیچ صدا بگو که هستم؟ ب ب با حرکت لب ها بگو چه هستم؟ ب ب آفرین و مرحبا به کودکان دانا هزار هزار آفرین به بچٌه های بینا
🌟🌟🌟🌟 نقاشی و شعر و رنگ آمیزی حروف باعث خلاق تر و کوشا تر شدنِ کودکان دلبندتان میشود.
فعالیت های مربوط به آموزش نشانه آ اول و ا غیراول بـ غیر آخر ب آخر
تدریس و آموزش نشانه ی ب
از پرچم ایران تا باد، باران و آب
هدف این جلسه، آشنایی کودکان با صدای /ب/، تشخیص «ب غیر آخر» و «ب آخر» و تمرین ترکیب آن با مصوتها است؛ اما تمام این مسیر با بازی، گفتوگو و شعر پیش میرود تا یادگیری برای بچهها لذتبخش و ماندگار باشد.
۱. شروع درس با پرچم ایران و شعر پرچم 🇮🇷
در حیاط، توجه بچهها را به پرچم ایران جلب میکنیم و با هم شعر زیر را میخوانیم:
سبز و سفید و قرمز
سه رنگ پرچم ماست
پرچم ایران ما
زیباترین پرچمهاست
سلام دهیم به پرچم، ما بچههای ایران
دوست داریم پرچم خود، هم از دل و هم از جان
این بخش، هم حس هویت ملی را تقویت میکند، هم فضای شادی برای ورود به درس میسازد.
۲. گفتوگو درباره باد؛ کشف یک «دوست نامرئی» 🌬️
بعد از شعر، گفتوگوی هدایتشده را شروع میکنیم:
«به نظرتان پرچم چطور تکان میخورد؟ چه چیزی آن را حرکت میدهد؟»
منتظر پاسخها میمانیم تا یکی از بچهها بگوید: «باد تکانش میدهد.»
آنجا تأیید میکنیم:
«آفرین، درست گفتی. همه با هم بگویید: باد پرچم را تکان میدهد.»
سپس سؤال را گسترش میدهیم:
«باد غیر از پرچم، چه چیزهای دیگری را تکان میدهد؟»
بچهها معمولاً به چیزهایی مثل درختها اشاره میکنند:
«باد درختها را تکان میدهد.»
به این ترتیب، ذهن کودک را نسبت به واژهی «باد» و صدای آغازین آن آماده میکنیم، بدون اینکه هنوز از «نشانه ب» حرفی بزنیم.
۳. ورود به تصاویر: باد، باران، آب 🌬️🌧️💧
حالا به کلاس برمیگردیم و روی تخته یا تابلو، تصاویر سه کلمه را میچسبانیم:
تصویر باد 🌬️
تصویر باران 🌧️
تصویر آب 💧
نشانهی «ب» را با رنگ قرمز کنار تابلو آماده میکنیم (هنوز نامگذاری نمیکنیم). سپس از بچهها میخواهیم نام هر تصویر را با هم بخوانند:
«این چیست؟» – بچهها: «باد»
«این چیست؟» – بچهها: «باران»
«این چیست؟» – بچهها: «آب»
سپس میگوییم:
«حالا خوب به این سه کلمه گوش کنید. به نظرتان کدام کلمهها صدای اولشان شبیه هم است؟»
۴. کار گروهی: پیدا کردن صدای مشترک /ب/ 🧠
کلاس را به چند گروه رنگی تقسیم میکنیم (مثلاً گروه قرمز، سبز و آبی) تا حس همکاری و هیجان بیشتر شود.
گفتوگوی هدایتشده
به گروه قرمز میگوییم:
«با هم مشورت کنید و بگویید کدام کلمهها صدای اولشان شبیه هم است.»
معمولاً پاسخ میدهند:
«باد و باران.»
تأیید مربی:
«آفرین، چرا آب را نگفتید؟»
گروه بعدی (مثلاً گروه سبز) توضیح میدهد:
«چون اول “آب” با صدای “آ” شروع میشود، نه با “ب”.»
به این شکل، کودکان خودشان کشف میکنند که:
باد و باران با صدای /ب/ شروع میشوند،
اما آب با صدای /آ/ آغاز میشود.
سپس از گروه آبی میپرسیم:
«اول باد و باران چه صدایی میشنویم؟»
و بچهها میگویند:
«صدای /ب/.»
در این مرحله، دوستانشان را تشویق میکنند و ما چند جمله تحسینآمیز کوتاه میگوییم تا انگیزهی درونیشان تقویت شود.
۵. معرفی «ب غیر آخر»؛ بای که دستش را میگیرند ✋
در این بخش، نشانه «ب غیر آخر» را با رنگ قرمز پایین تخته مینویسیم (روی خط زمینه).
از بچهها میپرسیم:
«این حرف چه صدایی میدهد؟»
گروهها پاسخ میدهند:
«صدای /ب/.»
حالا توضیح سادهای میدهیم:
«این “ب” بیشتر دوست دارد اول و وسط کلمهها بیاید.
همیشه یک کسی باید دستش را بگیرد؛ تنها نمیآید.
مثل کلمههای باد و باران.»
در این مرحله، اگر بچهای بگوید «اسمش بِ اول است» یا «ب کوچک»،
آن را «غلط» نمینامیم؛
فقط با مهربانی جهت میدهیم و میگوییم:
«ما در کلاسمان یک اسم قشنگتر برایش انتخاب میکنیم:
بِ غیر آخر؛ چون آخر کلمهها نمیآید.»
۶. کشف «ب آخر» با کلمهی آب 💧
حالا تصویر لیوان آب را نشان میدهیم:
«این تصویر چیست؟»
بچهها: «لیوان.»سپس میپرسیم: «داخل لیوان چیست؟»
بچهها: «آب.»
همه با هم میگوییم:
«آب.»
بعد سؤال میکنیم:
«صدای آخر کلمهی “آب” چیست؟»
بچهها جواب میدهند:
«صدای /ب/.»
اکنون نشانه «ب آخر» را روی تخته (روی خط زمینه) مینویسیم و میگوییم:
«این ب، همیشه آخر کلمه مینشیند؛
تنها میآید و کسی دستش را نمیگیرد.
پس اسمش میشود: ب آخر.»
به این ترتیب، تفاوت دو شکل نوشتاری را به زبان کودکانه بیان میکنیم:
ب غیر آخر → اول و وسط کلمه میآید، دستش را میگیرند.
ب آخر → فقط آخر کلمه میآید، کشیدهتر و بزرگتر نوشته میشود.
۷. شعر نشانه «ب» برای تثبیت یادگیری 🎵
در این مرحله، برای تثبیت «ب غیر آخر» و «ب آخر» از شعر استفاده میکنیم.
شعر را هم میتوان روی کارت یا پوستر نوشت و همخوانی کرد.
شعر ب غیر آخر
ب هستم و ب هستم
بِ غیر آخر هستم
اول باد نشستم
اول باران هستم
اول بابا هستم
وسط بابا هستم
من همیشه، من همیشه
بِ غیر آخر هستم
شعر ب آخر
ب هستم و ب هستم
من بِ آخر هستم
آخر آب نشستم
ببین چقدر بزرگم
چقدر کشیده هستم
من روی خط مینشینم
من بِ آخر هستم
در پایان، شعر کوتاه زیر را برای شکل کلی «ب» میخوانیم:
ب یک نقطه دارد
زیر سرش میگذارد
روی خط جا میگیرد
توی کلمه میدرخشد
این شعرها به کودکان کمک میکند شکل و جایگاه «ب» را به صورت تصویری و ریتمیک به خاطر بسپارند.
۸. آموزش نوشتن «ب» روی خط زمینه ✏️
پس از آشنایی شنیداری و دیداری، نوبت به نوشتن روی خط زمینه میرسد.
گامها:
ابتدا روی تخته، مرحله به مرحله شکل «ب غیر آخر» را روی خط نشان میدهیم.
سپس «ب آخر» را روی همان خط مینویسیم و تفاوت طول و جایگاه را یادآوری میکنیم.
در کاربرگ یا دفتر بچهها، چند سطر تمرین برای هر دو شکل در نظر میگیریم.
حتماً هنگام نوشتن، به «جهت حرکت دست» و «جای نقطه» تأکید میکنیم.
در پایان این بخش، میتوانیم بگوییم:
«ب غیر آخر و ب آخر، امروز خانهی جدیدی در دفتر شما پیدا کردند؛
خونهی نو مبارک!»
۹. تمرین ترکیب صامت و مصوت: «با» 🧩
یکی از اهداف مهم این جلسه، شروع تمرین ترکیب صامت و مصوت است؛ چون برای اولین بار است که بچهها مفهوم ترکیب را بهطور واضح تجربه میکنند.
پیشنهاد:
«ب غیر آخر» را از جنس مقوا یا یونولیت آماده کنید.
«ا» را هم به صورت جداگانه تهیه کنید.
آنها را آرام به هم نزدیک کنید و با صدای بلند بخوانید:
«ب… با… با…
ب با ا میشود با.»
این تمرین را چند بار تکرار کنید تا کودک متوجه شود که:
«هر وقت “ب” و “ا” کنار هم میآیند، صدای “با” ساخته میشود.»
این کار، پایهای مهم برای یادگیری هجاخوانی و بعدها روخوانی متنها است.
۱۰. نکات کلیدی برای مربی 👩🏫
از واژههای منفی مثل «غلط گفتی» استفاده نکنیم.
اگر کودکی نام دیگری برای نشانه میگوید، فقط با لبخند جهت را اصلاح کنیم و بگوییم:
«در کلاس ما یک اسم آموزشی برایش داریم: ب غیر آخر / ب آخر.»آموزش را بازیمحور نگه داریم.
هرجا امکان دارد، سؤال بپرسیم، از گروهها مشورت بخواهیم و به جای توضیح طولانی، بچهها را به کشف کردن هدایت کنیم.صدای حروف را برجسته کنیم، نه فقط نام آنها را.
هدف این درس، شنیدن و تشخیص صدای /ب/ است؛
پس مرتب از بچهها بخواهیم «صدای اول» و «صدای آخر» را تکرار کنند.از تشویقهای کوتاه و صمیمی استفاده کنیم.
جملههایی مثل «آفرین»، «عالی بود»، «چه گوشهای تیزی داری»
اعتماد به نفس کودک را بالا میبرد.ارتباط با زندگی واقعی را فراموش نکنیم.
هر جا میشود، مثالهایی مثل «بابا، بابک، باغ، بازی» را وارد گفتوگو کنیم
تا کودک حس کند حروف، بخشی از دنیای واقعی اوست.
با اجرای این طرح درس،
کودکان پیشدبستانی در یک فضای شاد و محترمانه،
بهراحتی با صدای /ب/،
تفاوت ب غیر آخر و ب آخر،
و ترکیب سادهی «با» آشنا میشوند و
گامی مهم به سمت سواد پایه و خواندن روان برمیدارند.
ویدیو تدریس و آموزش نشانه ب
ویدیو شعر آموزش ب
برای دانلود کاربرگ و متن روان خوانی و دیکته نشانه ب روی لینک زیر کلیک نمایید:
